Lương bổng các quan viên Quan_chế_nhà_Nguyễn

Phủ phụ chính triều vua Duy Tân. Từ trái sang phải: Tôn Thất Hân (thượng thư bộ Hình), Nguyễn Hữu Bài (thượng thư bộ Lại), Huỳnh Côn (thượng thư bộ Lễ), Hoàng thân Miên Lịch, Lê Trinh (thượng thư bộ Công), Cao Xuân Dục (thượng thư bộ Học)

Năm Kỷ Hợi 1839, (năm Minh Mạng thứ 20), vua định lương bổng đồng niên và tiền xuân phục cho các quan viên như sau:

  • Chánh nhất phẩm: tiền 400 quan, gạo 300 phương, tiền xuân phục 70 quan.
  • Tòng nhất phẩm: tiền 300 quan, gạo 250 phương, tiền xuân phục 60 quan.
  • Chánh nhị phẩm: tiền 250 quan, gạo 200 phương, tiền xuân phục 50 quan.
  • Tòng nhị phẩm: tiền 180 quan, gạo 150 phương, tiền xuân phục 30 quan.
  • Chánh tam phẩm: tiền 150 quan, gạo 120 phương, tiền xuân phục 20 quan.
  • Tòng tam phẩm: tiền 120 quan, gạo 90 phương, tiền xuân phục 16 quan.
  • Chánh tứ phẩm: tiền 80 quan, gạo 60 phương, tiền xuân phục 14 quan.
  • Tòng tứ phẩm: tiền 60 quan, gạo 50 phương, tiền xuân phục 10 quan.
  • Chánh ngũ phẩm: tiền 40 quan, gạo 43 phương, tiền xuân phục 9 quan.
  • Tòng ngũ phẩm: tiền 35 quan, gạo 30 phương, tiền xuân phục 8 quan.
  • Chánh lục phẩm: tiền 30 quan, gạo 25 phương, tiền xuân phục 7 quan.
  • Tòng lục phẩm: tiền 30 quan, gạo 22 phương, tiền xuân phục 6 quan.
  • Chánh thất phẩm: tiền 25 quan, gạo 20 phương, tiền xuân phục 5 quan.
  • Tòng thất phẩm: tiền 22 quan, gạo 20 phương, tiền xuân phục 5 quan.
  • Chánh bát phẩm: tiền 20 quan, gạo 18 phương, tiền xuân phục 5 quan.
  • Tòng bát phẩm: tiền 20 quan, gạo 18 phương, tiền xuân phục 4 quan.
  • Chánh cửu phẩm: tiền 18 quan, gạo 16 phương, tiền xuân phục 4 quan.
  • Tòng cửu phẩm: tiền 18 quan, gạo 16 phương, tiền xuân phục 4 quan.

Lương bổng của các quan tương đối ít nhưng quan lại được hưởng nhiều quyền lợi, cha họ được khỏi đi lính, làm sưu và miễn thuế tùy theo quan văn hay võ, hàm cao hay thấp. Ngoài ra con cái các quan còn được hưởng lệ tập ấm.[67]

Dân địa phương hàng xã và hàng tổng còn cung ứng phục dịch cho nhà quan nhân lực và tiền bạc để xây nhà, sửa đường sở. Ca dao còn nhắc:

Hàng huyện xây cổngHàng tổng đắp nền.

Khi quan di chuyển thì phải có đoàn tùy tùng từ 10 đến 40 người tùy thuộc vào phẩm cấp của vị quan như phu khiêng cáng, kéo xe v.v.[1]